عامو جان!*

«گل پامچال» بعد از ۲۱سال دوباره در قاب تلویزیون نشسته تا خاطراتمان را زنده کند

نمی‌دانم چرا تا مدت‌ها گمان می‌کردم «گل پامچال» نام‌‌ همان دختر کوچک جنوبی است که اسمش در واقع «لیلا» بود! فکرش را هم نمی‌کردم گل پامچال،‌‌ همان گل‌های ریز رنگی‌ای باشد که فاطمه معتمد آریا (به گمانم در تیتراژ پایانی) در یک اسلوموشن در فضایی مه‌آلود می‌چیدشان. با وجود همه این ابهامات و سوالات برای یک کودک ده دوازده ساله، گل پامچال ِ شبکه یک، آن وقت‌ها سریال اول خانه‌ها بود. آن هم به فاصله کمی بعد از تمام شدن جنگ، یعنی سال ۷۰. شاید اولین سریالی که بی‌اینکه مستقیم به جنگ بپردازد، درباره جنگ می‌گفت و عوارض آن را بر زندگی آدم‌ها و به خصوص بچه‌ها نشان می‌داد و سعی می‌کرد رنگ و غلظت زندگی‌اش بیشتر از جنگ باشد. این‌جوری داستان لیلا شکل گرفت که خانواده‌اش را موقع جنگ در جنوب از دست داده و طی جریاناتی سر از شمال در آورده بود. بعد هم آن‌قدر با خانواده‌ای که کنارشان زندگی ‌می‌کرد انس گرفت که وقتی خواهرش پیدا شد، باز می‌خواست همانجا بماند. با خانواده‌ای که به او محبت کرده بودند و در جایی که به جای خاک زخمی جنوب، سبز بود و امن. گل پامچال اولین خاطره تصویری ما از فاطمه معتمدآریا را شکل داد. زنی که مهربان بود و با لهجه شمالی‌اش و علاقه‌اش به دخترک جنگ‌زده و بازی خوبش به دل می‌نشست. طوری که تا سال‌ها بعد هنوز اسمش «همون خانوم ِ توی گل پامچال» باقی ماند. غیر از او بازیگرانی مثل داوود رشیدی (که با «عامو، عامو» گفتن‌های «ستاره جعفری» - بازیگر نقش لیلا - در نگاه کودکانه ما شخصیت مهربانی پیدا کرده بود) و کیومرث ملک مطیعی و پروین سلیمانی هم بودند. محمدعلی طالبی کارگردان «شهر موش‌ها» و «خط پایان»، کاری ساخته بود که گرچه در ایده اولیه به «باشو غریبه کوچک» می‌مانست اما چیزی ملموس‌تر و همه فهم‌تر و همزاد پندارانه‌تر از آن بود. آن تیتراژ آغازین عجیب با موسیقی محمدرضا علیقلی (که به صورت فریم‌ فریم، لیلا را در گرد و غبار انبوه کنار جاده نشان می‌داد) و اجرای آهنگ شمالی «زرد ملیجه» با سنتور (که همین حالا هم باز یاد این مجموعه می‌اندازدمان) و ترانه محلی بازسازی شده‌ «گل پامچال» (که همه حفظش بودیم)، سریالی را ساختند که تا عمق خاطره‌مان نفوذ کرد. طبعا مثل هر سریال محبوب و موثر دیگر در آن سال‌ها، حاشیه‌هایی هم برای گل پامچال به وجود آمد. مثلا وقتی در قسمت‌های پایانی، حرکات موزون محلی را در یک عروسی شمالی نشان دادند، بحث‌هایی در رسانه‌ها به راه افتاد که آیا نمایش چنین تصاویری در تلویزیون مجاز هست یا نه. امروز بعد این همه سال، بعید است نمایش دوباره آن‌ها سر و صدایی به راه بیندازد اما قطعا خاطرات شیرینی را برایمان زنده خواهد کرد.

*«لیلا»، (ستاره حیدری) عمویش (داوود رشیدی) را در سریال، عامو صدا می‌زد

زهرا الوندی/ همشهری جوان 361