همشهری جوان/شماره 348/زهرا الوندی:
اگر از آن دسته آدمهایی هستید که قیف همراهتان هست و به هر بهانهای، ولو عطر زدن وارد «قیف» یا همان قیافه میشوید و دماغتان را بالا میگیرید، خوب است بدانید آدمهایی جدیتر از شما بودهاند که در زندگیشان با عطر دوش میگرفتند (یا بهتر بگوییم، «خزینه میگرفتند») و اینطور که شما در قیافهاید، نبودند.
کیها؟ توی رفقا دنبالش نگرد عزیز دل. اینها قبل از اینکه شما و اجدادتان و اجداد اجدادتان به دنیا بیایید، یعنی حدود 4 هزار سال پیش در بینالنهرین زندگی میکردند. قطعا اگر ازشان میپرسیدی چی زدی، نمیپیچاندند که «راستش اسمش یادم نیست» تا مبادا دیگران هم سراغ آن عطر بروند و خدای ناکرده دیگر عطرشان تک نباشد.
عطرهای آنها البته بیشتر «بخوری» بوده و طرف اگر هم اسمش را یادش میرفته، به خاطر بخوری بوده که میگرفتدش. گاهی هم صمغهای خوشبو را در آب و روغن حل میکردند و با آن بدنشان را ماساژ میدادند. بنابراین تا عطر میزنید، به یاد بیاورید که آنها با آن وضعیت نماندند.
شما هم با این وضعیت، آخر سر، عطرت سدر و کافور خالی است بیهیچ ترکیب خاصی. تازه کسی هم نظرتان را نمیپرسد! با این وجود، آدمیزاد به خیلی چیزها زنده است از جمله بوی خوش که شاعر میفرماید: بوی جانی سوی جانم میرسد/ بوی یار مهربانم میرسد... (مولانا)
چطور وقت خرید، بین آن همه بو، گیج نشویم و چطور دیگران را با بوهایی که میدهیم گیج نکنیم؟
گول پیس و پس اش را نخور!
به فکر خودتان نیستید به فکر دور و بریهاتان باشید و جان عزیزتان بیخیال وسوسه خرید از دستفروشها شوید. عطرهایی که در بستهبندیهای شکیل و شیشههای شیک گوشه خیابان به ردیف چیدهاند، ترکیبی است از یک بطری الکل و سر سوزنی اسانس یا در بهترین حالت عصاره عطر واقعی، که یک پسر بچه چینی آنها را در زیرزمین خانهشان هم زده و توی بطریها ریخته.
وقتی هم یک «پیس» [همان اسپری کردن عطر!] به خودتان میزنید، اگر از بوی الکلش جان سالم به در ببرید، بعد نیم ساعت انتظار برای پریدن این بو و رسیدن به بوی اصلی، میبینید هیچ بویی نمیدهید.
خرید
برای امتحان عطر آن را روی پوستتان بزنید نه روی لباس. بگذارید کمی بماند تا کارش را با پوستتان بکند؛ بعد بو کنید و تصمیم بگیرید. بیشتر از سه تا عطر را هم یکجا امتحان نکنید. اگر هنوز به چیزی که میخواستید نرسیدید، بیایید بیرون و یک نفس عمیق بکشید؛ بعد برگردید داخل مغازه و دوباره امتحان کنید.
یا اگر در مغازه قهوه یا کاکائو هست، آن را بو کنید تا بینیتان آماده بوهای تازه شود. ضمنا این بویی که الان در مغازه استشمام میکنید بویی است که در سطح اولیه عطر است و زود میپرد.
بعد ِ آن میرسید به سطح میانی که در واقع پایه عطر است و ماندگاریش بالاست. بعد از آن بوی دیگری است که تثبیت کننده است. ولی به هر حال چارهای ندارید جز اینکه از روی همان بوی اولیه انتخاب کنید. مگر اینکه اینقدر دل و دماغ داشته باشید که عطر را بزنید و بغلش یک دو سیخ کباب هم بزنید و بعد برگردید برای خرید.
اگر فکر کردید با خرید ادکلن گرانتر، با یک پیس سه
روز متوالی بوی بهشت میدهید سخت در اشتباهید. ماندگاری عطرها خیلی با هم
توفیری نمیکند. از سه چهار ساعت است تا 12 ساعت. بعضیها هم البته بیشتر
میمانند که باز هم ربطی به قیمت ندارد و بیشتر به شرکت سازندهاش مربوط
است که دست و دل باز باشد یا خسیس. بنابراین اگر از بوی یک عطر 12 هزار
تومانی خوشتان آمد بخریدش.
از ایستادن جلوی عطرفروشیهای گِرَمی هم خجالت نکشید. عصاره غلیظ همه عطرهای معروف و گران را میتوانید توی این دکههای کوچک پیدا کنید. کمی بوشان متفاوت از بوی اصلی است ولی ماندگاریشان بالاست. ضمنا یک 5 هزار تومنی میخرید و یک دو تومانی هم اشانتیون میگیرید. پنج تومانی را برای خودتان نگه دارید و دو تومانی را در حالی که قیافه مهربان گرفتهاید و پلکهاتان به هم میخورد کادو بدهید.
مصرف
عطرها
را همینطور روی میز آرایش یا پشت شیشه قطار نکنید. جایی بگذارید که آفتاب
نخورد. آفتاب با ترکیبات عطر کارهایی میکند که اصلا شایسته نیست. اگر
نمیخواهید پز عطرهاتان را بدهید، آنها را توی جعبهاش نگه دارید. اینطوری
دم دست هم نیست که هر کی از راه رسید بخواهد امتحانش کند.
اگر
عطر را روی پوست میزنید و پوستتان خشک است، کمی کِرم بمالید تا ماندگاری
عطر بیشتر شود. عطر را به پشت گوشها و گردن بزنید و مقداری هم روی جاهایی
که نبض دارند مثل مچ دستها. حالا اگر عطرتان گران است، گاهی همینطور الکی
دستتان را در هوا تکان دهید. مطمئن باشید ازتان درباره عطری که زدهاید
میپرسند. ولی یادتان باشد ذوقزده نشوید و مچ دستهاتان را به هم نمالید
که عطر، خوب به خوردش برود! اینطوری به اصطلاح عطر را «میکُشید».
در فاصله ساعد و بازو یعنی میان آرنج یا پشت زانو و کنار قوزک پا هم نبض هست. باز هم توصیه میشود حتی اگر عطر مفت دیدید، از خالی کردن شیشهاش روی خودتان بپرهیزید. زیاد زدن عطر باعث میشود نتیجهای که میخواهید حاصل نشود و بیشتر بوی الکل بدهید. ضمنا یادتان نرود روغن اسانس عطرهایی که گِرمی میخرید، با یک حلال رقیق شود. روغن غیر رقیق شده با خود حساسیت و جراحات پوستی یا خراب شدن لباس همراه میآورد.
من چی بخرم؟
اول اینکه عطر را صبحها بخرید چون در صبح تشخیص بو آسانتر است. اگر پوست روشن دارید از عطرهایی که رایحه گل دارند استفاده کنید. بوی خنک و تلخ یا خنک و ترش هم با پوست شما سازگاری بیشتری دارد. اگر گندمی هستید از عطرهای با رایحه شرقی استفاده کنید و عطرهای گرم و شیرین. حالا سر یکی دو درجه روشنی و تیرگی پوستتان با فروشنده چانه نزنید.
اگر خانمید، حواستان به کرم روی صورتتان هم باشد، چون ممکن است فروشنده با توجه به آن به شما برای خرید پیشنهاد کند. ضمنا اگر فعال و پرانرژی هستید عطر اسپرت به شما بیشتر میآید. در گرما یا تابستان عطرهای سرد بزنید و مقداری بیشتر از حالت معمول. در زمستان برعکس. یادتان باشد مهمانیهای شب جای جلف بازی نیست. کمی متانت داشته باشید و شبها عطر متین بزنید. عطرهای ملایم و باطراوت اما سنگین.
به فروشنده نگاه کن
قبل از
اینکه جوگیر شوید و بیحرف دست کنید توی جیبتان تا دسته دسته پول جلوی
فروشنده بگذارید، کمی زمان به خودتان بدهید و این نکتهها را در عطر بررسی
کنید تا بعدا مایه خنده خاص و عام نشوید. تشخیص عطر اصل از تقلبی کار سختی
نیست.
اول اینکه شیشه عطر را زیر نور لامپ بگیرید. باید شفاف باشد. کدر باشد یعنی تقلبی است. دست بکشید روی چاپهای روی شیشه. باید برجسته، پررنگ و مرتب باشد. ته شیشه را نگاه کنید سوراخ نباشد! تقلبیها جای یک سوراخ ریز زیر شیشه دارند. عطرهای اصل یک شماره دارند که معمولا زیر شیشه به صورت برجسته حک شده و حجم و اسم عطر را میگوید.(البته گاهی هم برچسب یا نوشته سیاه است که در این صورت باید راههای دیگری را برای کشفتان امتحان کنید.) در ِ شیشههای اصل از بیرون و داخل ظریفند.
یادتان باشد که در عطرهای اصلی، ظرافت و زیبایی حرف اول را میزند. متقلبها چون تکنولوژی ساختشان به ساخت جعبههای شیک نمیرسد، راحت با جعبه لو میروند. جعبه باید چاپ عالی، شکیل، زیبا و پلاستیک رویش فوقالعاده شفاف و منظم باشد. داخل جعبه هم یک مقوای محافظ شیشه هست و یک بروشور معرفی محصول. ضمنا عطرهای اصلی «...Made in» ندارند و مثلا فقط اسم کشور تولیدکننده را مینویسند. اما در عطرهای تقلبی و مخصوصا چینی این عبارت هست.
تفاوت دیگر عطرهای اصلی با تقلبی بارکد است که اصلیها دارند و تقلبیها نه. تشخیص از روی رایحه هم هست که کار سختی است. به هر حال اگر فکر میکنید حرفهای هستید، حتما میدانید که بوی تقلبیها شفافیت اصلها را ندارد. حالا دست به جیب شوید یا شیشه را بکوبید روی میز و نگاه تحقیرآمیزی به فروشنده بکنید و بیایید بیرون.
یک منوی جمعوجور از عطرهای معروف که گاهی قیمتهای تندی دارند
کم بزن، همیشه بزن!
اینجاست که خوب است دماغتان را بالا بگیرید و از «قیف»تان استفاده کنید: کشف پروسه استخراج روغن از گل به وسیله تقطیر، توسط ابنسینا صورت گرفته. تا قبل آن، عطرهای مایع مخلوطی از روغن و گلها و گیاهان له شده بودند که درست کردنش کار خاصی ندارد و جلوی بچه دو ساله هم اینها را بگذارید، همین را تولید میکند. ابنسینا ولی با گل رز شروع کرد به تقطیر و گلاب گرفت که بویش خیلی لطیفتر از عطرهای قبلی بود.
کریستین دیور
عطر
با کلاس و با سابقهای است و 100 میلی گرمش بالای صدهزار تومان میارزد!
عطر «دیون» کریستین دیور در سالهای بعد از فروریختن دیوار برلین تولید شد.
در فضایی که اروپا مملو از استرس و تنش شدید بود، خیلیها معتقد بودند عطر
دیون بسیار آرامبخش و لطیف و خلاصه مناسب فضاى آن موقع است. حالا منتظر
آن شرایط نباشید. در فضای صلح و دوستی هم استفاده کنید، کار خودش را
میکند.
مردانه: «فارنهایت» یک مدل مردانه
کریستین دیور است که ترکیبی از بوی چوب و گل و مشک دارد. ممکن است اول که
بو میکنید، بوی خیار بدهد یا از آن بدتر بوی نفت. نترسید و به دماغ و
عقلتان شک نکنید. قرار نیست بابت بوی خیار یا نفت این همه پول بدهید. این
بوها مال سطوح اولیه عطر است که زود میرود. آنها که دستشان به این عطر
رسیده، میگویند بوی سبکی دارد.
اگر در جوگیری آن را خریدید، یا برایتان خریدند، در فصلهای بهار، پاییز و زمستان میتوانید ازش استفاده کنید. آنوقت تبدیل میشوید به انسانی کلاسیک و در عین حال مدرن که کاراکتری آزاد و رها دارد در عین حال که بسیار متشخص، جذاب، شیک و با نفوذ است.
زنانه: «میس دیور چری» یکی از زنانههای
این مارک است. خوب است شب استفاده کنیدش. نپرسید که «این همه پول بدهیم فقط
برای شب؟» کسی که پول خرید چنین عطری را داشته باشد، حتما عطر روز و شبش
باید با هم یک فرقی بکند. اینچنین خانمهایی عطر میوهای، شیرین و ملایم
مسی دیور را میگذارند برای شب.
کنزو
این عطر آقای «کنزو تاکادا» هم زنانه و مردانه دارد به جز مدل جنگلیاش که بدون جنسیت است. قیمتش هم حدود 55 تا 60 هزار تومان.
مردانه: «کنزو
ایر» به درد هنریها میخورد. آنها که موسیقی توی روحشان است. با اینحال
خیلی هم لطیف نیست و جور مردانهای قوی و نیرومند است. در هر سنی که باشید،
کنزو ایر بزنید و احساس قدرت را به خودتان تزریق کنید. چه ایرادی دارد؟
برای هر فصلی خوب است. اگر هم قصد خرید ندارید، اصلا نگاهش نکنید که خطرناک
است. بطریاش اصلا با آدم حرف میزند. بویش هم از ترکیبات کهربایی و
گلهای حساس تشکیل شده.
زنانه: باوقار و خوشحال
است. بطریهایش هم مثل بویش بشکن میزنند. از گل آفتابگردان و یاسمن،
شکوفههای گیلاسهای ژاپنی، برگ چای چینی و مشک و وانیل درست شده و در
مجموع فضایی «هایکو»یی میسازد (قابل توجه دکتر رضایی، برای روز زن!) اگر
خجالتی باشید این ادکلن شماست. خجالتیای که معلوم است شیطنتهایی زیر
پوستش خوابیده بدفرم. ارزان است؛ حدود 18 هزار تومان.
سی کی وان
اولین
عطر بدون جنسیت است. منظور این است که هر دو گروه زن و مرد میتوانند از
آن استفاده کنند. الهام گرفته از کسی که یک لحظه از دوستش جدا نمیشود! اگر
بوی عطر هم شبیه الهامش باشد چندان جالب نیست؛ ولی اتفاقا میگویند هست.
آنها که هرگز از دوستشان جدا نمیشوند از این عطر به طور روزانه استفاده
میکنند. هر 200 میلیگرمش حدود 50 هزار تومان است.
بوی ترش لیمو یا آناناس دارد که بعد کمی به بوی رز و زنبق و بنفشه میرسد. تتمهاش هم مشک و عنبر و سدر و چوب صندل است. نوع جدیدترش سیکیوان شوک زنانه است و گرانتر؛ حدود 80 هزار تومان.
آزارو
اولین
بار در سال 1978 تولید شد. از این بوهاست که یا از آن خوشتان میآید یا
نه. عین آدمهای پر سر و صداست و خودش را نشان میدهد. بعضی با سر و صدایش
حال میکنند، بعضی هم دلشان میخواهد سر به تنش نباشد و از پنجره پرتش کنند
بیرون.
مردانه: نوع جدید مردانهاش «ایلیکسر»
یک جورهایی مثل مدل قدیمیاش خاکی است. ولی یک حس میوهای و کمشیرین هم
دارد. حالا اینکه از این خاک چطور بوی میوه در میآید خدا میداند! برای
آنهایی خوب است که گیر کردهاند بین سنت و مدرنیته! «آزارو کروم لجند» ولی
جوان پسندتر است و کمتر بلاتکلیف. بوی خنکی هم دارد.
زنانه:
«آزارو دیو» با آن شکل عجیبوغریب بطریاش شبیه لبهای نیمه باز است. به
این دهان نیمه باز که میخواهد حواستان را پرت کند توجه نکنید. اولش که کمی
از آن بزنید بوی سرحال میوه میدهد و یک کم که میگذرد، بوی شکلات
میگیرد. تازه این آخرش نیست. ده دقیقه صبر کنید رایحهاش پودری میشود.
حواستان باشد که دارد با شما چه میکند. به سراغش اگر میروید، چراغ را
فراموش نکنید. قیمتش حدود 60 هزار تومان است.
جورجیو
این
عطر به نام «جورجیو آرمانی» طراح مد ایتالیایی است. ولی موفقیتش بیشتر به
خاطر بیش از 45 بویی است که درست کرده. خیلیهایش مثل «آکوا دی جیو» و
«آرمانی کد» مشتریهای پر و پاقرص جهانی دارد. صد میلش هم حدود 100 هزار
تومان است.
مردانه: «جورجیو آرمانی آکوا» خوراک
آقایان است که انگار همه جا برایشان میخ دارد؛ نمیتوانند بنشینند و هی از
این طرف به آن طرف میروند. اصطلاحا پر جنبوجوش. بویش خنک و مدرن است و
اگر بروید توی مغازه، بهتان میگویند این عطر از شما یک مرد جذاب با نیروی
مغناطیسی قوی میسازد. فقط اگر آن را خریدید یک کاغذ هم بچسبانید به خودتان
و بنویسید خطر برق گرفتگی. هار هار هار!
زنانه: اگر
بوی «جورجیو آرمانی آدیجیو» به مشامتان بخورد، یکهو و بیهوا، به
گربههای ولو شده در آفتاب حسودیتان میشود. بویش خاطرات تابستانی آدم را
میکشد بیرون. جوری لطیف و مهربان و در عین حال آزاد.
ورساچی
ایرانیها سیاهش را بیشتر دوست دارند. این ادکلن ایتالیایی از ماگنولیا با رایحه کمی تلخ و شیرین طراحی شده و برای افراد مشکلپسند است! نود میلش حدود 40 تا 50 هزار تومان قیمت دارد.
مردانه: ورساچی آبی
تولید 2006 است. مخلوطی از اقاقیا و سدر و ترخون و مشک. بر خلاف «ورساچی
من» که بوی توتون میدهد، این یکی بوی زنده و تازهای دارد. مجبور هم
نیستید هر شب به مادرتان توضیح دهید که بویی که میدهید بوی عطرتان است، نه
بوی قلیانی که یواشکی کشیدهاید.
زنانه: «ورسوس ورساچی» یکجور پیچیدهای است. همچین کمی آدم را گیج میکند و کرم آدم را برای کشفش زیاد. احتمالا برای اینکه تولید 2010 است و میخواهند کلا ذهن آدمها درگیر چیزهای الکی باشد. رایحهاش خنک، ملایم و شیرین است. بویش ترکیبی از میوه و گلهاست و قیمت صد میلش هم حوالی 50 تا 60 تومان میچرخد.
جوپ
این
دیوار برلین نه فقط جلوی ارتباط آدمها، که جلوی انتشار عطرها را هم گرفته
بوده انگار. عطر جوپ هم منتظر بود دیوار برلین بریزد تا «وولفگانگ» نامی
(که ترجمه اسمش به فارسی، چیزی شبیه «گرگعلی» میشود!) آن را عرضه کند.
این عطر آقای گانگ، رنگ و وارنگ است و ایرانیها هم خوب مشتریاش هستند.
سن هم نمیشناسد. ترکیبات پایهاش معمولا از شیره عسل و یاسمن و دارچین و
دخانیات است و در نتیجه بوی شیرین و تلخی دارد.
مردانه:
جوپ اسپلش برای آقایانی که نه با شکلات حال میکنند، نه با میوه نه
آبنبات و نه هیچ چیز، و فقط با خودشان حال میکنند خوب است. با طراوت و
خنک است و تهش بوی علف میدهد. جوانانه و غیررسمی است و مناسب روزهای
تابستان. 75 میلیاش حدود 40 تومان.
شنل
شنل، ادکلن معروف خانم شنل بود؛ همان طراح مد مشهور. برای خودش کلاسی دارد در دنیای باکلاسها.
زنانه:
اهل فن معتقدند «کوکو شنل» برای خانمهای جاافتادهتر است اما از ما
میشنوید هرجا دستتان بهش رسید حتما استعمال کنید. میتوانید توی خیابان
راه بروید و مطمئن باشید همه آدم باکلاسها گول میخورند و فکر میکنند شما
هم از خودشانید. عمرا اگر فکر کنند مسناید. اگر خیلی نگران حرف مردمید که
«دختره بوی ترشیدگیاش درآمده» میتوانید از «مادمازل شنل» استفاده کنید.
دخترانهتر از کوکو است.
اگر وسعتان نمیرسد که بخریدش و ضمنا قرار
است خواستگار مایهداری در خانه را بزند، لباس مورد نظر آن شب را پوشیده و
به یک عطر فروشی بروید و فقط آن را روی لباستان امتحان کنید. بویش اینقدر
میماند که خواستگار بیاید و برود و فکر کند شما آدم باکلاسی هستید.
مردانه: «شنل الور» نیمه رسمی و رسمی است و مناسب برای بالای بیست و پنج سال. درست زمانی که وقت زن گرفتنتان شده! خوب است برای دفاع پیشگیرانه از حمله بانویی که به خواستگاریاش رفتهاید استعمال کنید. آن وقت او که رفته به اندازه یک «پیس» آن هم در عطرفروشی «مادمازل شنل» زده، فکر میکند این عطر دائمی شماست. سنگینی و گیراییاش هم کار خودش را میکند. رایحهای گرم و شیرین و اسپایسی و چوبی دارد!
چند نمونه از عطرهای قدیمی و نوستالژیبازی با آنها
بوی خاطرهها ...
شاید فکر کنید اگر امروز ازشان استفاده کنید شبیه عقب افتادهها یا از غار درآمدهها میشوید ولی واقعیتش اینطور نیست. هنوز هم تولید میشوند و فروش دارند. بوهای سر راست و سادهای که از بلاتکلیفی و پیچیدگی امروزیها درشان خبری نیست. خلاصه اگر دلتان خواست کمی زندگیتان را سادهتر کنید، همیشه راه برگشتی هست!
کبری: نوع زنانهاش
یک مار کبری داشت که میشد به عنوان دستبند یا پابند ازش استفاده کرد.
میشد همینطور هم بگذاری مار دور گردن بطری آبیاش جا خوش کند.
سیگار:
خوراک آنهایی بود که یواشکی سیگار میکشیدند. بعد که میآمدند خانه ادعا
میکردند که این بو، بوی عطرشان است، نه سیگاری که روی پشت بام دود
کردهاند. بیراه هم نمیگفتند. عطرش واقعا بوی یواش سیگار میداد. هنوز هم
میدهد.
بلو: انواع مختلف داشت. کوچک و نقلی. با ماندگاری بالا. طرحها و بوهای جدیدش هم آمده.
لی کاپ: شیشهمثلثی
شکلش در نوع خود باکلاس بود و بویش هم به سادگی بوی بقیه نبود. هنوز هم
راحت میشود کنار ادکلنهای امروزیتان قرار بگیرد.
4711: «سنجد خیلی هم 4711 است، سمبل شده نشسته وسط پنجره!» شاید شما هم این دیالوگ «محمد ابراهیم» درمورد «غلامرضا»ی «مادر» علی حاتمی را یادتان مانده باشد.4711 مدل پیکان قراضه یا شماره شناسنامه نیست. شماره پلاک مغازه آقای تولیدکنندهاش است که در واقع از خانواده همان «آب ستودنی»هاست! بعد از اینکه یکی از اعقاب خانواده تولیدکننده این آب(!)، فرمولش را به «ویلهلم مولنز» نامی فروخت، او هم مغازهای در آلمان باز کرد به آدرس: «گلوکن گاسه شماره 4711». و اسم عطر شد 4711؛ البته تصدیق میفرمایید از پدری با نام «آب ستودنی» تولد فرزندی به نام «4711» اصلا عجیب نیست.
عطر مشهدی:
از عطرهای سنتی است که حتما همهمان در بچگی یک بار امتحانش کردهایم.
بوی تند گلمحمدی دارد. امروزیها دیگر از آن به خاطر بوی ساده و تندش
استفاده نمیکنند اما هنوز هم یک شیشه کوچکش برای گذاشتن داخل سجاده چیز
خوبی است.